Kryptydy

KRYPTYDY - HIPOTETYCZNE ZWIERZĘTA, CZY KOLEJNE TEORIE SPISKOWE

CRYPTIDS by V-L-A-D-I-M-I-R on DeviantArt

Pojęciem kryptyd oznacza się hipotetyczne zwierzęta, których istnienie nie zostało udowodnione w sposób naukowy, ani potwierdzone przez zoologię. Zwykle są one uznane za całkowicie wymarłe i znane jedynie z przekazów ustnych, relacji świadków, mitów lub legend.
Badaniem i poszukiwaniem kryptyd zajmują się kryptozoolodzy, a kontrowersyjna gałąź zoologii traktująca o tych stworzeniach to kryptozoologia, która uznawana jest przez kręgi naukowe za pseudonaukę. Jako pomysłodawcę nazwy dla tego kierunku zoologi zwykle podaje się Bernarda Heuvelmansa, który użył tego terminu w wydanej w 1955 roku książce "Na tropie nieznanych zwierząt". Według niego kryptozoologia z punktu widzenia nauki nie różni się niczym od innych, a wykorzystywane przez nią metody naukowe, badania terenowe oraz analizy legend i relacji świadków mogą dostarczyć dowodów na istnienie "kryptozwierząt" i zweryfikować, które z z nich istnieją lub istniały, a które są tylko legendą. Zoologia od kryptozoologi różni się tak naprawdę tylko sposobem podejścia do pewnych dowodów - potwierdzających bądź nie - istnienie jakiegoś stworzenia. Dla tych pierwszych dowody zwykle są niewystarczające lub wprost sfabrykowane, przy czym dla tych drugich mimo swoich niedoskonałości dość przekonujące by uznać coś za możliwe.

Ze względu na to, że trudno jest prawidłowo przyporządkować kryptydy do odpowiednich typów lub gromad w systematyce zwierząt, to dzieli się je zwykle pod kątem środowiska naturalnego jakie zajmują (w jakim żyją lub w jakim domniemanie były widziane).

Na podstawie powyższego można więc wydzielić:
Kryptydy lądowe: poruszające się po lądzie, np. Chupacabra, Yeti, Yowie, Kasai Rex, Bestia z Gévaudan.
Kryptydy wodne: zamieszkujące zbiorniki wodne, np. Potwór z Loch Ness, Champ, Trunko, Mokele-Mbembe, Morgawr, Kraken.
Kryptydy powietrzne: umiejące latać, poruszające się w powietrzu, np. Mothman, Diabeł z New Jersey.
Wśród kryptyd lądowych wydziela się również tzw. hominidy, czyli kryptydy człekokształtne, które charakteryzują się pionową postawą ciała i poruszaniem na dwóch nogach oraz najczęściej podobną do ludzkiej postaci fizjonomią. Najczęściej wymieniane pośród nich są: Yeti, Wielka Stopa oraz Reptilianie.

Dość dokładną listę kryptyd znaleźć można na przykład na tej stronie: LISTA KRYPTYD

https://img.joemonster.org/

Kryptydy bywają też klasyfikowane na podstawie stopnia swojej autentyczności. Mogą to być stworzenia prawdziwe - które formalnie stają się ekskryptydami, gdyż ich istnienie udowodniono. Domniemanie autentyczne, kiedy przypuszcza się, że kryptyda istnieje, jednak wciąż brak na to dostatecznych dowodów. O nieznanym statusie autentyczności, wtedy gdy nie ma dowodów na poparcie żadnej z tez. Kryptydy mogą być również stworzeniami, które są domniemanie oszustwem, gdy powszechnie uważa się je za mistyfikację, jednak nie ma na to jednoznacznych dowodów lub oszustwem, gdy mistyfikacja zostanie potwierdzona.
Zupełnie osobną grupą kryptyd są tzw. kryptydy religijne, tworzone na potrzeby religii, mitów lub wierzeń.

Ekskryptydy

Ważne z punktu widzenia nauki nie są jednak kryptydy, a ekskryptydy, czyli oficjalnie wyjaśnione przypadki kryptyd, których istnienie zostało nie dość, że potwierdzone to jeszcze udowodnione. Możliwe jest również uznanie kryptyd za ekskryptydy na drodze udowodnienia tego, że były fałszywkami - to tak zwane hoaxy (stworzone zwykle przez ludzi lub organizacje na potrzeby mistyfikacji), których na przestrzeni lat były dziesiątki.
Różne źródła różnie podają, jednak obecnie za ekskryptydy uznaje się poniższą listę 21 zwierząt, spośród których 15 uznano za nowy gatunek, a 6 za anomalie zwierząt już wcześniej znanych.

Lista nowych gatunków utworzona z ekskryptyd:
Gepard wełnisty - prawdopodobnie wymarły już gatunek geparda o bardzo długiej sierści i płowych plamkach zamiast cętek
Japońska ryba owłosiona - ryba z rodzaju Mirapinna oznaczająca "wspaniały cierń"
Kałamarnica olbrzymia - gatunek kałamarnicy o długości ciała nawet 18 metrów; przypuszczalny mityczny Kraken
Latimeria - żywa skamielina sprzed 70 mln lat
Manguruyu, Panlicealiitkeni, pozłacany sum - sum z rodzaju Mandiowatych
Pallid Sailfin, Bathyenbryx istiophasma
Pięcio-pasiasta ryba konstelacyjna
Quang Khem - gatunek ssaka kopytnego; nazwa w dosłownym tłumaczeniu oznacza "powolnego jelenia"
Robaki jelitodyszne - to gromada około 80 zwierząt morskich żywiących się planktonem
Ryba abysalna (głębinowa) Charles'a Williama Beebe'a
Szympansy z Lasu Bili - duże małpy należące do szympansów, jednak o cechach goryli; początkowo sądzono, że to hybryda goryli i szympansów; według miejscowych znane jako małpy polujące na lwy
Wąż tęczowy - gatunek węża z rodziny połozowatych o metalicznym ubarwieniu
Wielki pająk głębokomorski
Wół Vu Quang, Saola - gatunek ssaka kopytnego z rodziny krętorogich; jeden z najbardziej zagrożonych ssaków świata;
Żaba niebieskonosa - gatunek żab zagrożony wyginięciem żyjący w bagnach torfowych

Anomalie zwierzęce uznawane wcześniej za kryptydy:
Królik gigant - olbrzymi królik ważący nawet 11,5kg
Pyton wielki - gigantyczny pyton, którego rozmiary dochodzą nawet do 26 metrów
Tygrys albinos, tygrys bez pasków - biały wariant kolorystyczny ubarwienia tygrysa
Tygrys tapirzy, czarny jaguar, walla, wallah - wielki szary kot polujący na tapiry
Wielka meduza - przypadek meduzy o anomaliach rozmiarów
Wielki sum dunajski - sum mogący dorastać rozmiarów 5,5 metra